YurmeendeE fuɗɗoode aduna, Alla tagi ko Aadama e Haawa. E oon sahaa eɓe ɓadinoo Alla no feewi. Alla ina yiɗnoo ɓe, ina horsinnoo ɓe haa halfini ɓe kala ko o tagnoo e aduna – Alla ina teddinnoo ɓe. Alla wonndunoo ko e maɓɓe.
Alla tagii ñemmbaani; baylo so ina taga ko ñemmbat.
Nde Alla tagi winndere mum ndee fof haa gasi, Alla wii, “Tag en neɗɗo; mbaɗ en mo hono men.” Ndeen o tagii Aadama e punndi. O ƴeewi, Aadama ina haani dañde mo wallondiri; o tagi Hawaa mbele ina wona ballodiiɗo makko, hono joom suudu makko.
E goonga Alla hokkiino yimɓe teddungal. E waktu Aadama e Hawaa; gacce, tuundi - ɗum fof anndanooka, ngam ko ɓalli mehi ɓe mbaɗnoo. Ko noon Alla tagirnoo ɓe. Ɓe nguurnoo ko e dokke Alla e nder weltaare e wellitaare.
Ɗum fof e wayde noon Alla rokkiino ɓe kala mbellamma e neema fof no fotirnoo haa heddii geɗel gootel. Alla wii Aadama e Hawaa, “Nguuree e leɗɗe gesa baa fof haa heddoo e lekki hakkunde gesa baa.”
So ɓiɗɗo fiyii jinnaaɗo mum, anndu ndaartaani duwaawu.
Kono ɗiin gilli ɗi Alla rokki Aadama e Hawaa yonaani . Aadama e Haawa luutndii haala Alla kaa. Alla mettini e ko ɓe calii haala mum, ɓe keɗii haala Seyɗaane. Alla mettinani ɓe. Ɗuum laati bonannde. (So baaba wii, “Ɓiɗɗo, waɗ!” ɓiɗɗo wii, “Mi waɗaani.”, baaba mettinat.) Ɓe luutndiima haala Alla. Gite maɓɓe peerti; ɓe nganndii ko ɓe boliiɓe.
Barke nanndii e baamun.
Hoolaare, gilli Alla ina mawnunoo e Aadama e Hawaa haa Alla resndii ɓe kala ko o tagnoo. Aadama e Hawaa mbonnii hoolaare, luutndii haala Alla. Alla taƴii ɓe, itti ɓe e mbellamma mo waɗnoo ɓe oo; itti ɓe e nokku mum ceniiɗo o, sabu Alla ko ceniiɗo. Ko Aadama e Hawaa luutndii haala Alla kaa, addii taƴondiral hakkunde maɓɓe e Alla. Ko ɗuum woni bakkaat. Bakkaat ko kala ko yahdaani e yiɗde Alla. Mbele wonaa: Ko nagge duri; ko ɗuum ɓiyum muynata? Lella diwataa ɓiyum sora!
Ndeen noon, tawde ko en iwdi Aadama e Hawaa ñawu mo ɓe keɓi walla bakkaat dewɗo e maɓɓe oo, woppaani en.
Hulde gacce ɓuri hulde maayde, sabi maayde alaa e jaasre.
Hol ko kulirten gacce haa keɓen welditde e Joomiraaɗo, joomi men?
Joomiraaɗo jaɓataa teddinde en sabu bakkaat (gacce). Ndeen noon feere hulde gacce (bakkaat) mbele heɓta jokkondiral e Alla ko qirlitaade, waajtoo hoore mum tawde en nganndii luutndaade ina fawa en gacce (bakkaat). Kala jaɓɗo qirlitaade bonannde mum ruttii rewi yiɗde Alla ndee, oon fotaani hulde maayde. Ndeke noon aan kulɗo maayde, ndaartu daɗndoore.
Fulɓe mbii : Gaccugol tirataa gacce.
Aadama e Hawaa keɓiino weltaare, neema wuurde e weltaare sabu nguura gasii alaano, li ‘am (deppaas) ŋakkii ɗum fof Aadama anndaano. Ɗeen geɗe fof e kala muuyo ngo ɓe poti jogaade Alla ko ko fewji ina ɓadini ɓe. Teddungal ina wonnoo hakkunde maɓɓe e Alla. Ngaal teddungal bonii haa ina buujitoo.
Kono mbele Alla ina woppa ɓe melew, tawde tan ɓe luutndiima ɗum?
Jiknaaɗo ko yoori ɓernde koo fof haanaani weddaade ɓiyum, batte ɓiɗɗo oo waɗii ko boni. So ɗum waɗi maa bonannde yaaj. Seyɗaane daɲa sago mum. Ciftoree! Ko Seyɗaane addunoo luural hakkunde Aadama e joom suudu mum e Alla. Tee ko oon Seyɗaane kadi wondi e men haa hannde. Hay kaŋko Seyɗaane ko dow o wonnoo, ko e neema mawɗo Alla waɗnoomo, Alla rokkiino mo darja; ko oon darja dey murtini mo haa o yedditii Alla. Ndeen gacce keɓii Seyɗaane, wutte laaɓɗo mo Alla ɓoornunoo mo; Alla itti oon wutte, weddii Seyɗaane les mbele yalta e nokku mum ceniiɗo oo. Seyɗaane mettinii, heddii ina ndaara fedde; o fuɗɗorii ko Aadama e Hawaa.
Hol feere njogi ɗaa aan e hoore maa, so gooto e ɓesngu maa woofi laawol? Mbele wonaa a haalat, so o nanaani njagga piya?
Ngaal gollal wonii kuugal. Caggal ngaal kuugal mbele foti wonde hakkunde mon ko tikkere walla ngaɲgu haa abada?
Alaa!
Hol feere caggal kuugal ngal?
Ko welnaade cukalel ngel haa hakkille mum arta kollaa ngel feere no ngel foti woorude. Aadama e Hawaa ne ko noon hakkunde mum’en e Alla wayi. Nde ɓe luutndii haala Alla ndee, gite maɓɓe peerii, ɓe nganndii ko ɓe ɓalli ɓoli. Ndeen ɓe nani teppe, ɓe ɓoli berfetti leɗɗe ko ɓe cuurdi terɗe maɓɓe. Kono ndeen feere nde ɓe njogii alaa ko gaynata heen.
Alla Joomiraaɗo hesɗitini gilli mum e maɓɓe. Joomiraaɗo ne anndi neɗɗo ko tagoore mum, saabii o feewnani ɓe comci guri. Ɗiin guri ummii ko e kullon maayno kon caggal nde Aadama e Hawaa mbakkodini.
Joomiraaɗo ko joom peewal, joom njurum. Nde Joomiraaɗo liɓi ɲaawoore e Aadama e Hawaa, o fawi ɓe kuugal. Ngaal kuugal saabii ɗum ko bakkaat mo ɓe mbaɗi oo. Ko oon bakkaat kadi woni mo men hannde.
Mbele eɗen njogii safaara bakkaat men? Maa wood wii ɓe: miɗo juula, wooda wii ɓe: miɗo hoora, ɓee mbiya: ɲande fof walla Aset fof miɗo hirsa ngaari mi waɗa sadak walla jumaa miɗo defa ɲiiri mi sakko walla juulde fof miɗo waɗa kaɓɓe kaalis miɗo hokka yimɓe. Ɗee geɗe fof ina mbeli yiide, ina mbeli nande. Kono mbele golloowo ɗeen geɗe oo mbele omo laaɓi cer, mbele geɗe ɗee ina laaɓi?
Ko laaɓi ummotoo ko to Alla. Alla neldii en ko laaɓi ko aldaa e tuundi; Alla neldii en sadak timmuɗo mo alaa ella. Alla neldi en ko Iisaa mbele wonaa laawol men fayde e makko, mbele Iisaa ina wona maande guurtingol gilli, cehilaagal gila e fuɗɗoode ngal.
Fulɓe mbii: Jey gacce ko tawaaɗo e wiidnde.
En keɓii anndude hay so seeɗa e fuɗɗoode aduna no waynoo. Fulɓe mbii: “Jey gacce ko tawaaɗo e wiidnde.” Ko tinndol coomngol maanaa. Eɗen nganndi maamiraaɓe men Aadama e Hawaa, fodde duuɓi keewɗi ina ɓilii hakkunde men e maɓɓe kono ko foti no gabbel ceenal seerndaani en e maɓɓe to bannge bonannde nde ɓe mbaɗnoo hono bakkaat oo. E ballal Alla jokkondiral waɗii caggal nde Alla holli ɓe bonannde maɓɓe. Enen fof en keɓii heƴde e beldital ngal e barke gilli ɗi Alla jogii e men. Ko ɗiin kadi woni ɗi pot ɗen reende e siftorde sadak mo Alla waɗi finnde jokkondiral men e mum. Ndeen noon enen ne miijo ɗen hakkunde men e ɓesnguuji garoyooji feere no keɓirta yaafuya Alla.
Alla hokkii en yiɗde haa timmi nde o wii: Iisaa, aan ko a ɓiyam mo korsin mi; ko aan kadi feranta mi laawol ngol...”
Tawde kadi eɗen nganndi rewde Alla ko qirlitaade bonannde mum, waɗa yiɗde Alla ndee, ɗooftoo konngol Alla, en keɓii laawol. Gollal men ko yo en njanngin kala mo heɓaani oon kabaaru haa yettoo e ɓesnguuji men, mbele ɓeen ne ina njanngina ɓesnguuji mum en. Saabi Iisaa al Masiihu cuɓaaɗo Alla oo wii: “Njehee mbatton leƴƴi ɗii fof almuɓɓe am.”
Ko saabi?
Sabu laawol daɗndoore fof alaa so wonaa e makko ngam ko kaŋko rokki en yarlitaare makko mbele keɓ en jokkondiral belngal e Alla. Ko ƴiiƴam Iisaa rufi batte bonanndeeji men. Ko Iisaa Alla neli mbele ɗowa en e peewal mum ngal. Ko Iisaa, Alla huutorii yo won sabaabu ittude en e macungaagu bakkaat. Nde o neli Iisaa, Iisaa ari ko ina laaɓi cer, o ari ko tuundi alaa e makko; kaŋko mo tuundi alaa o, o arii roondaande tuundi men o watti ɗum e hoore makko, ngam hollude en gilli baaba oo jogii e men ɗii. Saabii: O wii: “Ngaree e am onon roondiiɓe doŋle tedduɗe mi rokka on fooftere.” Ɗum teeŋtini Alla ina ƴiɗi en nde rokki en Iisaa cuɓaaɗo makko oo yo won sabaabu daɗndoore men. Ndeen noon enen fof haa e ɓesnguuji men garooji ko fayi, laawol men daɗndoore ko Iisaa ngam ko Iisaa tan woni mo aldaa e bakkaat. Jogiiɗo bakkaat ina woƴaa hoore mum waawaa roondaade ko goɗɗo.
Fulɓe mbii: “Woƴi ɓuutaaɗo ko dolde.”
Iisaa ko Alla suɓii ɗum yoo ar o laatoo sadak mo alaa ella. Ko ɗum saabii o jaɓi yarde mette nde o feŋaa, comci makko cindondiraa, juuɗe makko peŋaa ɗum fof sabu bakkaat mo mbaɗ ɗen oo. Ɗeen lepte ɗe o yari ko ɗeen wonnoo ɗe podanano ɗen. Ko oo bakkaat dey woni maayde nde kul ɗen ndee.
Ndeen ne dey so tawii eɗen ngooŋɗini ko Alla haali koo; wonde ko Iisaa o suɓii, ko Iisaa woni konngol ngol, ko Iisaa woni laawol peewal ngol. Ko Iisaa woni fuɗɗoode, woni wortoode, woni peewɗo, timmuɗo, njurumdeero, daɗndoowo, Ruuhu Alla no Quraana wiiri, ɗee inɗe cuɓaaɗe fof ko Iisaa heerorii ɗe, ko ɗum saabii en potaani hulde maayde.
Pot ɗen ko hulde bakkaat sabu aan gooŋɗinɗo konngol Alla ngol, Iisaa maayanii ma haŋkadi a hulaani maayde, hul hade maa ruttaade e bakkaat sabu a heɓii baawɗe Alla. A yii no Iisaa fooliri maayde; kadi Iisaa wuurtii hakkunde maayɓe, Iisaa sellinii ɲawɓe e innde mum, Iisaa wuurtinii maayɓe. Ɗee dokke fof ɗe mbaɗ ɗen gaarawol alaa fof nulaaɗo keɓɗo ɗe gila Nuuhu haa wortoode. Baawɗe e dokke Iisaa ngasataa; ko ɓuri laaɓde e sellude e yaajde ko e deftere ina wiyee Linjiila tawetee.
Fulɓe mbii: “So gacce nattii ko wuurdetee weeɓat.”
Mbele so neɗɗo wonndii e gacce ina feewnitoo? Baɗɗo ko boni feewnittaako sabu ɓernde mum deeƴataa, waktu fof ina hula hade ɲaawoore rewde e mum, kuugal cattungal fawee e mum. Ko noon bakkodinɗo ne wayi. Ɗo bakkodinɗo jooɗi fof wonata ko e wiide, “Miin so Alla wallaani mi, ko jaynge payi mi.”
Ko gilli, Alla addiri ballal nde o neldi Iisaa mbele faayre ina gasa, moni kala weltoo, wuura. Ɗum noon miin e maa e enen gooŋɗinɓe Iisaa. Iisaa momtii gacce men, en keɓii nguurndam ɗam aldaa e faayre. Sabu en njaɓii Iisaa maayanii en.
Fulɓe mbii: “Jaabiiɗo gumɗo holli ɗum ko laawol.”
E goonga Alla ina yiɗi en nde o suɓii en e nder tagoore makko fof no fotirnoo. Enen fof e bonde anniyaaji e golle, Alla ina jokki e hollude en yiɗde kadi omo jokki e aadiyaŋkaagal makko ngal o fodnoo gila e Nuuhu. Yimɓe salinoo ɓe gila e jamaanu Nuuhu ɓee haa hannde hono maɓɓe ina njibinee. Kono Alla teftaaki golle maɓɓe e salaare maɓɓe sabu won aadi O fodnoo. So wonaa ɗuum Alla ina jogii baawɗe halkude fof e majannde yiitere, hono no o waɗirnoo e jamaanu Nuuhu, nde o boomi salinooɓe e jamaanu Nuuhu. Ndeen ko Nuuhu e ko yamirnoo tan daɗnoo e musiiba ilam ɗuufan. Gilli Alla ina mawni e men no feewi, o nelii e men Iisaa yo ar ɗowa en, itta en e niɓɓere sabu ko en wumɓe. Ngumndam men ina mawni sabu haa hannde won e men ndoŋkii faamde maande nde Alla holli en ndee. Ndeen maande ko Iisaa. Iisaa ko timmuɗo; timmal makko ko o alaa bakkaat. Ko kaŋko woni sadak ummiiɗo e Alla.
Mbele wonaa neɗɗo sakkortonoo ko haa riiwta tuundi, baasal, haa teeŋtina jokkondiral mum e Alla?
Ndeen noon yiɗaa ko yo oon sadak won ceniiɗo, sabu Alla ko ceniiɗo tee tuundi yahdataa e ko senii. Ndeke noon so en ndaɲii ko senii ummoraade e ceniiɗo golle ngasii kadi yiɗde timmii.
Fulɓe mbii: “Mo ɓamti caggal faaɓru ko les fayti.”
Mbele wonaa! Ɲawɗo ina ndaara ɗo maayi renndina kakurteeje mum wiya ina safra ɲawɓe. Doondiiɗo fenaande haa teddi e ɲiŋooje daroo wiya ina waajo e peewal. Wayɓe noon ko reentetee ɓe. Kala keɓɗo hoolaare gooŋɗini konngol Alla ngol, qirlitii e ɓernde mum e terɗe mum fof wonde jaɓii Iisaa maayanii ɗum, yo reento gila ruttaaki e tuundi, niɓɓere nde wonnoo ndee. So ɗuum waɗii, maa oon dewɗo e ɓeen dariiɓe ina kaɓɓii haa yooɗi, walla ina njooɗii e jonɗe toowɗe tawa nder mum en ko tooke, boowal mum en ko suukaara, joomum maa heɓ ndee ɲiŋoore: “Mo ɓamti caggal faaɓru ko les fayti.” Iisaa ɓamtii en e nder gilli mbele keɓ en yurmeende, ndaɗ en e leepte janngo.
Fulɓe mbii: “Ɗaayɗo ɓennaani ɗamtindiiɗo moƴƴere Alla.”
Alla ko joom baawɗe, ko joom yurmeende, ko joom aadi. Alla ko peewɗo; ko e peewal o tagi tagoore makko. Alla ina yiɗi tagoore mum haa teeŋti e neɗɗo. Ko ɗum woni yeru Aadama e Hawaa. Maamiraaɓe men Aadama e Hawaa ko e jam ngonnoo e fuɗɗoode. Ko Seyɗaane rewi e maɓɓe haa itti ɓe e jam mo ɓe ngonnoo oo. Alla hollii en laawol; laawol ngol ko Iisaa. Iisaa mo Alla huutorii yo won sadak timmuɗo ngam artirde jam mo o waɗannoo maamiraaɓe men.
Mbele eɗen poti ɗamtindaade moƴƴere Alla?
Alaa! Alla lelnii sariyaaji mum, sariya oo ko jamirooje ɗe o lelni ngam tafto ɗen koye men. Ndeen noon miin e maa walla enen fof hay so en mbarii hoore walla ko en bonɓe hoto mbiyen tan jaaƴnde men ko jaynge. Eɗen mbaawi heɓde ballal, yurmeende Iisaa so tawii en qirlitiima, en pawii hoolaare men, en ɗooftiima Iisaa e yiɗde mum. Alla ina weltoo e so neɗɗo waajtiima hoore mum. Waajtaade hoore mum ko nimsitde geɗe bonɗe ɗe njahdaani e konngol Alla ngol walla mbiyen sariya mo Alla lelni oo. Kala ko tunwi ummii ko e seyɗaane.
Yoo Alla daɗndu en e Ruuhu bonɗo oo!
En ɲaagiima Alla yoo rokku en hakkille, ɓernde no poolirɗen Aduna sabu ko seyɗaane jey.
Yoo Alla ɗowru en hakilantaagal mum .
Yoo Ruuhu Alla oo gollu e nder ɓerɗe men mbele golle men ina laato ceniiɗe .
Yoo konngol makko ngol saro e leydi no ngol sarorii e nokku makko ceniiɗo oo nii.
Baawɗe e Teddungal ngoodanii Alla.
Fof ko Iisaa Almasihu wiyi walla waɗi woni ko e nder deftere makko wiyeteende Linjiila. So a janngii ndee deftere maa ɓeydu faamamuya maa e ko fayti e Iisaa. Gila e kaawis, baawɗe, gilli, yurmeende, teddungal e kala ko Alla haali .
KO SAƊ MAA FOF HOLLU ALLA
SO ALLA ROKKII, GAƝO WAAWAA TEETTUDE
SO A YETTII ƝAMMINƊO MA WOTO YEJJIT ALLA
Mars, 2014, Kayes, Mali
Yuurmeende
Ngel deftel ko siftinde en haŋki: taarik maamiraaɓe men Aadama e Hawaa. E jannginde en hannde no pot ɗen jaggirde konngol Alla ngol haa keɓen daɗndoore enen e ɓesnguuji men garoyooji.
La Miséricorde
Ce petit livre “La Miséricorde” nous rappelle le passé: L’histoire de nos ancêtres Adam et Eve, et nous enseigne comment entretenir la parole de Dieu pour que nous et les générations futures soyions sauvés.